پیجر چیست و به چه دردی میخورد

پیجر دستگاه گیرنده رادیویی کوچک است که امکان دریافت پیام، توام با دسترسی مداوم یک طرفه را برای کاربر فراهم مینماید.Image
این سیستم اولین بار در سال 1921 توسط پلیس شهر دیترویت ( امریکا) مورد استفاده قرار گرفت. اصطلاح پیجر اولین بار در سال 1959 در اشاره به یک وسیله ارتباط رادیویی ساخت شرکت موتورولا (Motorola) بکار گرفته شد و آن دستگاه گیرنده کوچکی بود که پیامهای رادیویی را بطور انفرادی به کسانی که آن را حمل می کردند، می رساند.
در اوایل دهه 1990 پیجرهای با پوشش آنتن دهی وسیعی به بازار آمد و تعداد استفاده کنندگان آن به 22 میلیون نفر رسید. در سال 1994 بیش از 61 میلیون نفر در جهان از پیجر استفاده می کردند. در کشورهای پیشرفته پس از یک دوره رکود کوتاه مدت، پیجر مجددا به عنوان یک وسیله ارتباطی کارامد، بی خطر و ارزان مورد توجه قرار گرفته و استفاده از آن در کنار سایر وسایل ارتباطی بسیار معمول گشته است. بطوریکه در سال 2003 تعداد مشترکین به بیش از 250 میلیون نفر رسید

پیجر چگونه کار می کند؟

پیجر یک وسیله ارتباطی پیام گیر قابل حمل می باشد. شخص ارسال کننده پیام (خواهان ارتباط یا Calling Party) از تلفن معمولی برای گرفتن شماره پیجر طرف مقابل استفاده کرده و پیام عددی یا حرفی یا صوتی خود را ارسال می نماید. این پیام در مدت کوتاهی توسط گیرنده پیجر دریافت شده و دارنده پیجر با شنیدن صدای بیپ و یا لرزش بدون صدا، ‌از رسیدن پیام آگاه می شود. پیام در یافتی در صفحه نمایشگر (LCD) پیجر قابل رویت می باشد.

رمز و راز پیجر در این است که در داخل آن جعبه کوچک، گیرنده ای کار گذاشته شده که در عین سادگی از نظر تکنیکی بسیار پیچیده می باشد.

تعریف گیرنده پیجر

پیجر(Pager) یک لغت انگلیسی است و فارسی آن توسط فرهنگستان ادب فارسی ایران به پیجو معادل سازی شده است و در واقع یک دستگاه گیرنده رادیویی می باشد. اما تعریفی که اتحادیه بین المللی مخابرات از پیجینگ ارائه کرده بدین شرح است:
«پیجینگ سرویسی است یک طرفه و غیر صوتی که پیامهای عددی و حروفی را ارسال می کند».

1- پیجر بوقی یا بیپر (Beeper)
ابتدایی ترین نوع پیجر میباشد که با دریافت سیگنال از مراکز پیام به صدا در آمده و صاحب خود را از وجود پیام در مرکر آگاه می کند. این نوع پیجر فاقد صفحه نمایشگر بوده و از آن بعنوان نسل اول پیجر نام برده می شود.
2- پیجرعددی (Pager Numeric)
این نوع پیجر با داشتن یک صفحه نمایشگر کوچک، اعداد ارسال شده توسط مرکز پیام (Paging Terminal) را برروی صفحه نمایش نشان می دهد.
3- پیجر صوتی(Voice Pager)
این نوع پیجر با داشتن امکان دریافت و پخش صدا در بعضی از موارد خاص کاربرد دارد. به این ترتیب که پیام صوتی ارسال شده بوسیله خواهان ارتباط، توسط اپراتور به مشترک ارسال می گردد. نوع پیشرفته آن نیز امکان دریافت و ضبط صدا را دارد که مشترک به دلخواه خود در موقع مناسب می تواند به پیامهای رسیده گوش دهد. امروزه این نوغ پیجر جای خود را به تکنولوژی دیجیتالی واگذار کرده که پیجر حروفی- عددی می باشد.
4- پیجر حروفی – عددی (Alphanumeric Pager)
متداولترین نوع پیجر، گیرنده حروفی و عددی است که با استفاده از نسل جدیدی از استانداردهای پیام رسانی مانند پروتکل POGSAG علاوه بر نمایش اعداد، قادر به ارسال حروف بصورت رمز و سپس گشایش و نمایش آنها بصورت نوشته می باشد. به دو صورت اپراتوری و مستقیم می توان روی این نوع پیجرها پیام ارسال نمود که امکان پیام رسانی سریعتر، ارزانتر و با قابلیت اطمینان بیشتری را به دارنده آن می دهد.
5- پیجر دو طرفه(Tow – Way Pager)
اصولا پیجر گیرنده یک طرفه است. معهذا به منظور تنوع بخشیدن و ایجاد جذابیت بیشتر اخیرا گیرنده هایی ساخته شده است که پس از دریافت پیام، گیرنده پیجر سیگنال یا پیامی برای فرستنده پیام ارسال می کند. به عبارت دیگر دستگاه با ارسال این سیگنال یا پیام، دریافت پیام را تائید می کند.
شایان ذکر است که طراحی این سیستم بسیار پیچیده و دارای هزینه بسیار بالاست

ساختار اصلی شبکه رادیویی پیجر

اصولا طراحی شبکه های رادیویی به عوامل زیادی بستگی داشته و میتوان گفت عواملی چون: پیش بینی میزان ترافیک خطوط ارتباطی، میزان سروسی دهی ، تعداد مدارات ارتباطی متصل به شبکه، فرهنگ مکالمه تلفنی مشترکین ، تراکم جمعیتی منطقه، وسعت و ساختار جغرافیای منطقه تحت پوشش، میزان مکالمات در ساعات پر ترافیک، آرایش ایستگاهها از نظر موقعیت مکانی،‌ توان انتشار امواج، نبود مشکلات تداخل فرکانسی،‌ تعداد و نوع استفاده از حاملهای گوناگون فرکانس، گستره محدوده پوشش رادیویی، میزان مطلوب نسبت signal به noise، ظرفیت اولیه شبکه در مرحله راه اندازی ،‌گسترش ظرفیت سیستم در ارتباط با افزایش تعداد مشترکین شبکه، رشد جمعیت منطقه شهری و روستایی،‌ توزیع تلفن در شبکه تلفن ثابت، میزان تقاضای بخش تجاری،‌صنعتی، سیاحتی و مسافرتی و غیره... نقش تعیین کننده ای در طراحی اصولی شبکه را دارا میباشد.
بخش اول

بطور کلی اجزاء ساختاری یک شبکه پیجر یک طرفه رادیو دیجیتال بدون در نظر داشتن نوع پروتکل آن و اینکه از نوع برون ایستگاهی Off Site (برای استفاده در منطقه وسیع و یا سراسری ) و یااز نوع درون ایستگاهی On Site ( برای استفاده در محوطه های بیمارستانی،‌ کارخانجات و غیره ) باشد را میتوان به شرح ذیل دسته بندی کرد:
1- ترمینال پیجینگ
عبارتست از یک یا چند ترمینال رادیویی پیجینگ با واسطه های ورودی جهت دریافت پیامهای فراخونی خواهان مشترکین از شبکه های PSTN و PSPDN و غیره، اعمال مدیریت لازم بر روی آنها از نظر امور مشترکین و نهایتا انتقال پیامهای اولیه به طبقه بعدی یعنی واحد پردازنده سیستم.
2- پردازنده سیستم
پردازنده سیستم طبقه بعدی بوده که نقش یک سویچ را نیز ایفا می کند. یعنی در این مرحله پیامهای پیجویی اولیه دریافتی از ترمینال (های) رادیویی را با اعمال مدیریت لازم روی آنها و بر حسب پروتکل تعریف شده مثلا POCSAG در قالب اطلاعات اصلی (پیجینگ) و فرعی (کنترلی) بصورت درجا و با از طریق بستر انتقال به طبقه بعدی یعنی واحد کنترل کننده منطقه ای ارسال میشود.
3- کنترل کننده منطقه ای
ضمن تقسیم پیامهای کد شده (اصلی و فرعی) نقش کنترل فرستنده ها را با مدیریتی از پیش تعریف شده ایفا می کند.
واحد (های) کنترل کننده منطقه ای می تواند بصورت درجا و در کنار واحد پردازنده سیستم، نصب و یا از طریق بستر انتقال مناسب در فاصله دورتری و یا در منطقه دیگری مستقر شود.
4- ایستگاه رادیویی
شامل یک یا چند دستگاه فرستنده ثابت یک یا چند کاناله می باشد که در سطح منطقه تعریف شده و تحت پوشش شبکه و از طریق آنتن ایستگاه، پیامهای دریافتی از خواهان ارتباط را روی پیجر مشترک مورد نظر ارسال می کند.معمولا این واحد به یک سیستم گیرنده همزمان کننده نیز تجهیز می شود.
5- بستر انتقال
این واحد در بین واحدهای کنترل کننده منطقه ای و ایستگاه رادیویی و یا اینکه بین واحد کنترل کننده منطقه ای و واحد پردازنده سیستم قرار دارد و حامل پیامهای پیجینگ کد شده و تقسیم شده برای مناطق از قبل تعریف شده می باشد.
6- نحوه به کارگیری فرستنده ها
در ارسال پیامها، بطور کلی فرستنده های یک سیستم پیجینگ می تواند پیامهای ارسالی برای مشترکین را بصورت همزمان (SIMULCASTING) و یا بصورت تک تک و غیر همزمان ارسال کند.

شبکه های پیجر به دو صورت مورد استفاده قرار می گیرند:

الف - شبکه های عمومی(Public Network)
ب - شبکه های اختصاصی (Private Network)

الف - شبکه های رادیویی پیجر عمومی
اصطلاحا در سیستمهای پیجر، ‌شبکه پیجر عمومی به شبکه هایی اطلاق می شود که در یک شهر، برای سرویس دهی به مشترکین عمومی و برای تعداد بیش از هزار نفر راه اندازی گردد.
در اینحالت هر شهری بطور مستقل مشترکین خود را سرویس دهی نموده و یا اینکه در حالتهای خاص می تواند با بهره گیری از شبکه سراسری پیجر، مشترکین شهرهای دیگر را نیز تحت پوشش قرار دهد.

از مشخصات اصلی شبکه پیجر عمومی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- طراحی متناسب با عوارض طبیعی و جغرافیایی شهر مورد نظر، بطوریکه پوشش امواج رادیویی در حد مطلوب بوده و پیام با بهترین کیفیت دریافت گردد.
2- طراحی متناسب با تعداد کاربران شبکه به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم، که در آن حد اقل 8 تا 16 خط تلفن در مدار ورودی در نظر گرفته می شود. در روش غیر مستقیم تعدادی خطوط تلفن از نوع DID و یا END to End مورد نیاز خواهد بود.

اساس سیستم ارتباط یک طرفه پیجر :

ذخیره پیامها
مشترک می تواند در خواست نماید که در مدت غیبت و خروج وی از آن منطقه تحت پوشش به محض دریافت پیام پیجینگ، پیامهای دریافت شده را به اطلاع وی برسانند.

بازخوانی پیامها :
در صورتیکه مشترکی پیامی را به صورت کامل دریافت ننماید در اینصورت با تماس تلفنی با مراکز پیام پیجر، در خواست بازخوانی آن پیام را بکند. سیستم پیجینگ به طور خودکار سابقه چند پیام آخر را جهت بازخوانی ذخیره می کند.

پیامهای عمومی روزانه:
پیامهایی از قبیل پیش بینی وضع هوا، اخبار عمومی، اخبار ورزشی و قیمت ارز و سکه، پیام عمومی محسوب شده و مرکز پیام پیجر همه روزه در ساعات معین آنها را باطلاع مشترکین می رساند.

امنیت پیام:
مشترک جهت ایجاد امنیت در بازخوانی پیامهای خود،‌می تواند اسم رمزی را تعیین و به مراکز اعلام نماید. بدین ترتیب اگر کسی در خواست بازخوانی پیامهای مشترک مزبور را بکند باید اسم رمز را اعلام نماید، در صورت مطابقت،‌ اپراتور اقدام به بازخوانی خواهد نمود.

ب - شبکه های رادیویی پیجر اختصاصی
با قابلیت شبکه عمومی برای تعداد کاربر کم و مکان محدود طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.
بخش دوم

سرویسهای شبکه پیجو اصولا با توجه به وضعیت زیربنایی ارتباطی شبکه های PSTN ,PSPN ، PLMN ، ISDN کشور دایر و یا تکمیل و قابل ارائه به مشترکین می گردد.

مزایای داشتن پیجر
1- داشتن پیجر به شما آزادی حرکت می دهد. کافیست به مردم بگویید « اگر با من کاری دارید میتوانید با پیجر من تماس بگیرید».
2- کسانی که برای شما مهم هستند می توانند در هر زمان به شما دسترسی پیدا نمایند. پیجر وسیله ای است مطمئن – فوری و اختصاصی.
3- اگر بنا به مناسبت شغلی ولو برای مدت کوتاهی باید در حال حرکت بوده و دور از محل کارتان باشید، داشتن پیجر به شما این امکان را می دهد که همیشه در دسترس باشید.
4- داشتن پیجر به شما استفاده مادی نیز می رساند. همیشه در دسترس بودن یعنی ارائه سرویس بهتر به مشتریها و سرویس خوب به مشتریها یعنی در آمد بیشتر.
5- همیشه مشتریها نیستند که نیاز به تماس با شما را دارند. با داشتن پیجر افراد خانواده – فرزندان و دوستان شما نیز می توانند به راحتی با شما تماس بگیرند.
6- از طرف دیگر داشتن پیجر توسط هر یک از اعضای خانواده،‌ به شما این امکان را می دهد هر وقت که بخواهید با همسر و فرزندان خود تماس داشته باشید.
7- همیشه در دسترس بودن به نوعی حرفه ای بودن و داشتن کارایی و قابلیت اطمینان محسوب می شود. پیجر همیشه همه این امتیازات را برای شما فراهم می آورد.
8- پیجرباعث صرفه جویی در وقت و پول نیز هست. در شهرهای پر جمعیت امروزی داشتن پیجر بهترین راه صرفه جویی در وقت و پول است.